
Yıldızlar gezegene dönüşebilir mi?
Bir yıldız, yıldız olmayı başaramayıp bir gezegen gibi davranmaya başlayabilir. Işık saçmak için yeterince kütlesi olmayanlar kahverengi cüce yıldızlara dönüşür. Bunlar gerçek birer yıldız değildir. Ama onlara gezegen demek de doğru olmaz. Çünkü hala çok büyüktür ve sıradan bir yıldız gibi sisteminin ortasında durur.

Yapay yıldız yapılabilir mi?
Jüpiter ve Satürn gibi gaz devleri, yıldızlarla aynı maddelerden oluşan devasa gezegenlerdir. Fakat yeterince büyük değillerdir. Ufak tefek bir yıldızın oluşabilmesi için bile Jüpiter gibi yüzlerce gezegen gerekir. Gök bilimcilerin bildiği kadarıyla böyle bir şey mümkün değildir.

Yıldızlar neyden oluşur?
Yaklaşık %2'si hariç, yıldızlar helyum ve hidrojenden oluşur. Bu elementlerin yıldızın üzerinde önemli bir rolü vardır. Çok nadir de olsa yıldızın dayanıklılığına zarar verebilir. Ama element açısından zengin yıldızların yörüngelerinde dönen gezegenlere sahip olma ihtimalleri daha yüksektir.

Yıldızlar nasıl doğar?
Yıldızları büyük gaz ve toz bulutları oluşturur. Bu bulutlar sahip oldukları yer çekimi kuvveti nedeniyle küçülmeye başlar. Bir noktada öyle devasa ve yoğun bir hale gelir ki, bir hidrojen füzyonu reaksiyonu tetiklenir. Kısa sürede de aşırı sıcak olan ilkel bir yıldız oluşur.

Bir yıldız ne kadar büyük olabilir?
Günümüzde bildiğimiz en büyük yıldız VOHG-64 denen parlak bir üst devdir. Bu yıldız, güneşten 17 milyar kat daha büyüktür. Aynı zamanda öyle muazzam bir toz bulutuyla çevrelenmiştir ki, ışığın o buluttan geçmesi neredeyse 1 yılı bulur. Bazen bu süre 1,5 yıla kadar da çıkabilir.

Yıldızlar ne kadar parlak olabilir?
Gökyüzünde görebileceğiniz en parlak yıldız Sirius'tur. Bu kadar parlak olmasının sebebiyse bize olan yakınlığıdır. Ayrıca hem güneşten 2 kat büyüktür hem de 25 kat daha parlaktır. Ancak bilim insanlarının bildiği en parlak yıldız, dünyadan 163.000 ışık yılı uzaklıktadır ve neredeyse 9 milyon güneş kadar fazla ışık saçar.

Bütün yıldızların gezegeni var mı?
Güneşe benzeyen yıldızların etrafında genellikle gezegenleri vardır. Bunlar çoğu zaman dünya benzeri gezegenlerdir. Yıldızı olmayan gezegenlerin sayısı, gezegeni olmayan yıldızlardan kat be kat fazladır. Bazıları içinde bulundukları sistemden diğer gezegenlerin yer çekimi kuvvetiyle atılır ve serseri gezegenlere dönüşür.

Yıldızlar hareket eder mi?
Uyduların gezegenlerin ve gezegenlerin de yıldızların etrafında döndüğü gibi yıldızlar da galaksilerin merkezinin etrafında döner. Bizim güneşimiz, Samanyolu Galaksisi'nin etrafında saatte 800 bin kilometre hızla hareket etmektedir. Tam bir turuysa 230 milyon yılda tamamlanmaktadır.

Yıldızlar parlar mı?
Hava durağan olmadığından sürekli hareket halindedir. Hava boşluklarıysa uzaydaki yıldızların ışığını kırar. Gece gökyüzünde ara sıra gördüğümüz gezegenlerin neredeyse hiçbiri yanıp sönmez. Çünkü bize yeteri kadar yakınlardır. Dolayısıyla gördüğümüz parlamaların hepsi ışığın kırılmasından kaynaklanmaktadır.

Yıldızlar nasıl ölür?
Güneş gibi yıldızların hidrojeni bitmeye başladığı zaman şişmeye başlar ve büyük kırmızı devlere dönüşür. Kırmızı devin çekirdeği de eninde sonunda kaynağını tüketir. Bu sırada hem genişler hem de soğur. En sonunda da etrafını bir nebulanın çevirdiği beyaz bir cüceye dönüşür. Fakat bu süreç son bulmalarının sadece bir yoludur. Daha büyük yıldızlarsa patlayarak süpernovaya dönüşür.

Süpernova patlaması nasıl oluşur?
Süpernova en uç limitine ulaşan dev bir yıldızın içine çökmesi ve sonra patlayarak sahip olduğu bütün maddeleri uzaya saçmasıdır. Bu nadiren meydana gelen bir şeydir ve arkasında büyük nebulalar ve kara delikler bırakan son derece parlak bir olaydır.

Kara delikleri yıldızlar mı oluşturur?
Sadece bazı kara delikleri, süpernovaya dönüşen süper kütleli yıldızlar oluşturur. Diğer kara delikler, nötron yıldızları gibi son derece yoğun olan iki cismin birbirine çarpması sonucu oluşur. Bunların yanı sıra kökenleri gök bilimciler için hala gizemini koruyan süper kütleli kara delikler de vardır. Bir teoriye göre bu kara delikler, küçük kara deliklerin birleşmesiyle oluşmaktadır.

Nötron yıldızı nasıl oluşur?
Nötronlar dört atomik yapı taşından biridir. Diğerleri protonlar ve elektronlardır. Çökmek üzere olan yıldız, bir beyaz cüceye dönüşmek için çok büyükse ve kara delik olmak için de çok küçükse bir nötron yıldızına dönüşür. Bu yıldızın çapı sadece birkaç kilometre olsa da kütlesi hala bir yıldız kadardır.

Yıldızlar gerçekten kayar mı?
Kayan yıldız denilen şey, dünya atmosferinin üst katmanlarında ışık saçarak yanan küçük meteorlardır. Fakat bazı yıldızlar bulundukları galaksilerin tam tersi yönde de hareket edebilir. Hatta öyle hızlı hareket edebilir ki, galaksiden dışarıya bile fırlayabilir. Bir yıldızın bu hıza ulaşabilmesi için yakınlarında bir süpernovanın yaşanması ve onu dışarıya doğru ittirmesi gerekir.

Bir gezegenin iki güneşi olabilir mi?
Yıldızlar genellikle el ele tutuşup birbirlerinin etrafında dönen iki insan gibi aralarında bulunan bir noktanın etrafında döndükleri ikili sistemler kurarlar. Bazı sistemlerde daha da çok yıldız olabilir. Mesela Nuscorpi'de muhtemelen 7 yıldız vardır. Fazla yıldızı olan sistemler genelde çok istikrarlı değildir.

En soğuk yıldız kaç derecedir?
Gök bilimcilerin bugüne kadar bulduğu en soğuk ve en az ışık saçan kahverengi cücenin sıcaklığı -13 derecedir. Bu gök cismi, gezegen olmak için fazla büyüktür. Dolayısıyla bir yıldız olarak değerlendirilmektedir. Yapılan tüm gözlemlere rağmen -13 dereceden daha soğuk başka bir yıldız bulunamamıştır.

Kara delikler yıldızları yutabilir mi?
Kara delikler herhangi bir uzaklıkta bulunan her şeyi çekip sahip oldukları bütün maddelerle birlikte yutmaz. Ancak kara deliğin olay ufkuna giren bir şey de muazzam yer çekimi kuvvetinden kaçamaz. Kara delikler bu sınıra giren yıldızların kütlesinin yarısını tüketir. Geri kalanıysa zamanla olay ufkundan ilerleyen akımlara dönüşür.

Güneşe en yakın yıldız hangisidir?
Bize en yakın olan yıldız Proxima Centauri adında sönük bir kızıl cücedir. Bu yıldız Alfa Centauri üçlü takımındaki en küçük yıldızdır. Güneşten 4,2 ışık yılı uzaklıktadır. Bugüne kadar keşfedilen en uzak yıldızın adıysa Icarus'tur ve bizden yaklaşık 5 milyar ışık yılı uzaklıktadır. Bu yıldızı sadece büyük bir galaksi kümesinin yer çekimsel kırılması sayesinde görebiliyoruz.

Dünyadan kaç tane yıldız görülebilir?
Samanyolu Galaksisi'nde bulunan yüz milyarlarca yıldızın büyük bir kısmını göremiyoruz. Ya bir şeyin arkasına gizleniyorlar ya da görülemeyecekleri kadar belirsizler. Göğün açık olduğu bir gecede ve görüntüyü bozacak herhangi bir ışık olmadığında 3.000 kadar yıldızı görebiliriz. Aynı zamanda pek çok gezegeni, galaksiyi, uyduları ve uluslararası uzay istasyonunu da görebiliriz.

En yaşlı yıldız kaç yaşındadır?
Başlarda Methuselah yıldızının yaklaşık 16 milyar yaşında olduğu tahmin ediliyordu. Ancak daha sonra yapılan araştırmalarda, bu yıldızın yaklaşık 800 milyon yıl hata payıyla 14,5 milyar yaşında olabileceği kanıtlandı. Bu yıldızın varoluştan daha eski bir yıldız olup olmadığı hala kesin olarak bilinmiyor. Fakat büyük patlamadan kısa bir süre sonra oluştuğu tahmin ediliyor.

Evrende kaç yıldız var?
Gözlemlenebilir evrende yaklaşık 200 milyar galaksi bulunuyor. Bu galaksilerin birbirlerinden oldukça farklı oldukları biliniyor. Fakat ortalama bir galaksinin en aşağı 100 milyar yıldızı barındırdığı düşünülüyor. Bu da evrende 10 sekstilyon yıldız olabileceği anlamına geliyor.